Inhoud
Waarom populisme in vele gevallen een pejoratief is, kan niet in een paar woorden uitgelegd worden. Ik heb desalniettemin de moeite genomen om tot een antwoord te komen. Het schrijven van dit artikel heeft me geholpen om mijn eigen standpunten te herzien en te vijlen, gezien het niet alleen een schrijf- maar ook een denkproces was. Wat populisme en een democratie is en wat de verschillen en gelijkenissen tussen directe democratie en populisme zijn, probeer ik te beantwoorden in dit artikel. Daaropvolgend tracht ik te determineren wat populisme vandaag is en waarom is het voor velen een pejoratief is.
(hilarious cover of The Economist)
Definities
Laten wij beginnen met een definitie van populisme."The political doctrine that supports the rights and powers of the common people in their struggle with the privileged elite." (http://www.thefreedictionary.com/populism)
...en...
" Politicologen kennen kenmerken toe aan populistische politici:
- afkeer van het partijestablishment;
- het volk staat op een voetstuk en aan haar wil wordt constant gerefereerd;
- charismatisch leiderschap;
- er wordt een beroep gedaan op eenheid en vaderlandsliefde. " (http://nl.wikipedia.org/wiki/Populisme)
Nu dat we een indruk gekregen hebben van wat 'populisme' betekent, zal ik een quote mbt onze 'democratie' delen:
In a democracy, the rulers— that is to say, the government—can be dismissed by the ruled without bloodshed. (Karl Popper)
Vertaling (van NL Wiki vertaling):
In een democratie, kunnen de heersers - maw de overheid - onstlagen worden door zijn onderdanen zonder bloedvergiet (Karl Popper)
De stem van het volk: populisme of directe democratie?
Wij leven - zoals u waarschijnlijk weet - in een representatieve parlementaire democratie, wat inhoudt dat wij onze vertegenwoordigers kiezen en deze dientengevolge een mandaat geven. Deze politici - zijnde leden van het parlement - worden door het volk gekozen en vertegenwoordigen normaliter onze mening. Zij kunnen met andere woorden voor ons politieke beslissingen nemen ten voordele van het algemeen belang of datgeen wat wij als algemeen belang interpreteren.
Onze democratie is niet volmaakt en om deze reden wordt niet elke stem even goed vertegenwoordigt. Om dit te verduidelijken: u stemt op een partij bij welke het onwaarschijnlijk is, dat zij uw mening voor 100% vertegenwoordigen. Mij dunkt dat, vermits u ooit een stemwijzer heeft ingevuld, deze niet een eenduidige aanbeveling gegeven heeft. Zo zou kunnen dat SP voor 55% uw stem evenaart, waar de Piraten Partij voor 75 % correspondeert met uw stem. Wellicht in een directe democratie, waar iedereen de mogelijkheid heeft te participeren in het maken van politieke beslissingen, zou uw stem altijd tellen. Mocht dit een mogelijkheid zijn, dan is dat ook het einde voor partij politiek, gezien u alle politieke beslissingen 'a la carte' kunt toestemmen/tegenstemmen. Dat is helaas heden ten dagen een utopie, hoewel Zwitzerland aardig zijn best doet om politieke participatie op te krikken, oa via referenda.
Wat voor mij populisme is, kunt u gesommeerd hieronder vinden. Populisme houdt in dat:
* de 'gewone mens' meer politieke macht toegedeeld krijgt;
(meer inspraak)
* zijn stem zo goed mogelijk vertegenwoordigt is in het parlement door de populisten; en
(perfecte vertaling van de stem van het volk)
* diegenen met politieke macht dit daadwerkelijk voor het algemeen belang gaat gebruiken, in tegenstelling tot de 'politici op het pluche' (de elite).
(gewone mens vs corrupte elite)
In deze vorm zou populisme - zoals ik dat zie - een mooi concept zijn. Dit kan echter ook onder de noemer 'directe democratie' vallen, dus het lijkt mij te theoretisch en te algemeen. Mijn sommering duidt ook het gevaar aan: men kan doen alsof men meer inspraak verleent, dat de stem van het gewone volk gehoort wordt. Het kan echter ook gebruikt worden om een nieuwe elite (de populisten) aan de macht te helpen. Dit is in de geschiedenis (reeds te) vaak gebeurt en dit heeft verschrikkelijke consequenties gehad (we moeten hier voorzichtig - niet kortzichtig - zijn!).
De negatieve connotatie van populisme: voorbeelden van onderbuikgevoelens jegens 'De Buitenlanders'
Dat populisme veelal als pejoratief gebruikt wordt, zal u waarschijnlijk bekend zijn. Als Geert Wilders weer eens een van zijn [PR-] stunts ('kopvoddentaks' invoeren, meldpunt voor polen, etc.) uithaald, dan kunt u er zeker van zijn dat vanuit het tegenkamp met termen als 'populist' of 'volksmenner' gegooit wordt. In deze context snapt men de negatieve connotatie: de onderliggende angstgevoelens van (een aantal) burgers worden aangesproken, hoewel de oplossing uiterst onrealistisch of niet omzetbaar is (hoofddoek = onderdrukking van vrouw = belasting invoeren tegen deze praktijk = incentive = probleem opgelost). Het neigt ook vaak naar een drastische, extreme of excessieve aanpak.
De populistische denkwijze:
* hoofddoek => onderdrukking van vrouw => belasting invoeren tegen deze praktijk => incentive => probleem opgelost
* criminaliteit/overlast van Polen => inherent aan deze mensen => kliklijn => aanpakken => probleem opgelost
De onderdrukking van vrouwen heeft bij ons ook eeuwen lang standgehouden en aan ons patriarchaal gezinsmodel is pas een einde gekomen tot kort na de 2de wereld oorlog. De financiele emancipatie heeft de vrouw meer economische macht gegeven, waardoor ze minder afhankelijk geworden zijn van de man. Het legale kader was reeds voor de financiele emancipatie aanwezig, maar bood geen mogelijkheid tot scheiding, gezien de vrouw veelal voor de zorg van haar kroost verantwoordelijk was. Ze had noch een opleiding, noch een mogelijkheid haar vaardigheden elders te sterken. Dit voorbeeld dient als illustratie dat de emancipatie van onze vrouwen niet van de een op de andere dag gekomen is. Om deze emancipatie daaropvolgend van andere culturen te verwachten is uiterst kortzichtig en getuigt van een gebrek aan inzicht.
De invasie van Bulgaren en Roemenen
Aan de hand van taalgebruik kunt u de intentie analyseren door onder andere naar woordkeuze te kijken. Kijk als voorbeeld even naar de titel van deze alinea: De invasie van Bulgaren en Roemenen. Deze titel wordt vaak gebruikt in polariserende artikels (google it). Het schept een bepaalde afstand tussen 'zij' en 'wij' en het is een dehumanisering, in de zin dat men deze mensen als een alien-ras of ongedierte bekijkt.
De indruk dat Bulgaren en Roemen niet van deze planeet zijn; alsof zij met een ruimteschip onze atmosfeer binnen gedrongen en onze grondstoffen willen veroveren. Ze blijven in contact met hun soortgenoten en sturen geld naar de aliens thuis. We denken wat over hun te weten, bijvoorbeeld dat ze harde werkers zijn, maar ook criminaliteit met zich meebrengen. Deze kennis komt voort uit het onbegrip voor de situatie waarin deze mensen zich bevinden. We hebben geen feitelijke kennis over deze mensen, slechts gevoelens.
De populist: zijn angsten en zijn oplossingen
Een populistisch politicus is geen idioot en weet bijgevolg het verschil tussen weten en voelen. Hij/zij beseft dat niet iedereen de moeite doet om bepaalde gebeurtenissen op wetenschappelijke wijze te doorgronden en hij/zij weet hoe men op onderbuikgevoelens moet inspelen. Waarom zou ik statistische data analyseren en niet-voorbarige conclusies trekken, als ik voor de feiten reeds angst kan zaaien en zodoende mijn draagvlak kan creeren?
Vóór 01/2014 werd reeds angst gezaaid mbt de toetreding van Bulgaren en Roemenen. Vermits de partij/politicus die dit probleem aankaart geen magische kristallen bol heeft, denk ik dat het spreken over een invasie een voorbarige conclusie is (=stemmingmakerij). Ik zou ook niet weten welke data gebruikt kan worden om een voorspelling mbt immigratie te maken.
Het vertoont gelijkenissen met een andere voorspellinge dat door complotdenkers en populisten geprofeteerd wordt, zoals bijvoorbeeld dat "in 2050 de Moslims Europa overgenomen zullen hebben". Demografische veranderingen kunnen niet accuraat voorspelt worden, gezien wij de toekomst niet kunnen voorspellen. Misschien gebeuren nog soortgelijke gebeurtenissen zoals de Arabische lente, natuurrampen of god weet om welke reden mensen vluchten vanuit hun thuisland.
Maatschappelijk debat is nuttig en de stem en de gevoelens van het volk mogen niet ontbreken aan dit debat. De stemmen en de gevoelens mogen echter niet de bovenhand winnen van feiten en wetenschap. Als dat wel het geval is, dan zijn wij - als samenleving - (weer eens) in staat anderen als Üntermensch in te delen, gezien het gevoel dan weer aangewakkerd kan worden, dat een soort mens/ras/nationaliteit een bedreiging vormt voor ons welzijn.
... ik bedoel... zo slecht hebben we het toch niet (met uitzondering van het weer) in ons koude kikkerlandje?
