POWNED in a nutshell: Vox populi, stemmingmakerij, stereotiepen

Een van mijn grote frustraties heden ten dagen is het toenemende populisme, wat men voorgeschoteld krijgt in de vorm van journalistiek. Men is reeds gewend aan de lage kwaliteit van mainstream journaal, wat te merken is aan de vele 'vox populi', niets-zeggende grafieken, subjectieve weergave van 'feiten', 'human interest stories' (aka softnews), en dergelijken meer. Hoe dan ook wordt het beste beentje door POWNED gezet met zijn 100% softnews quotum, vox populi (= het volk spreekt = de fragmenten waar de ‘journalist’ de mens op straat om zijn mening vraagt) en de vele populaire en uiterst onbelangrijke thema's. 

Enkele voorbeelden:  
Ook China haat Gordon;
Vrouwen komen om, dader komt vrij;
Jongens schoppen fietser.

Ik ben mijzelf helemaal bewust dat zij zich niet profileren als nieuwszender in de orthodoxe zin van het woord, maw zijn zij er niet op uit feiten weer te geven. Echter is het mij eveneens bewust geworden dat de invloed van dit programma een negatieve invloed heeft op de normale mens. 'De Normale Mens' is diegeen dat slikt zonder na te denken ofwel vreet wat hem/haar voorgeschoteld wordt zonder kritische reflectie. Zij beroepen zich op angsten die wij allemaal hebben en doorgaans overschatten. Met name het onveiligheidsgevoel (alweer iemand in elkaar geslagen door zinloos geweld), onrechtvaardigheidsgevoel (iedereen op vrije voet; justitie faalt weer eens), ongelijkheidsgevoel (samenhangend met onrechtvaardigheidsgevoel; de buitenlander kan zich alles permiteren), minderwaardigheidsgevoel (de hoge pieten in Den Haag verdienen X, terwijl Jan Met De Pet zich het lazerus werkt) en natuurlijk vele andere thema's die voornamelijk de amygdala prikkelen. Desalniettemin doen zij dit met een reden. De thema's spreken iedereen aan, gezien niemand graag toekijkt hoe een onschuldige ten prooi valt aan zinloos geweld of hoe Europese politici vanalles en nog wat declareren (terwijl de EU in een crisissituatie verkeerd).

Mijn vraag is dan natuurlijk: wat doe je eraan? Hoe verbeter je de situatie? Hoe pak je criminelen aan? Waarom gebeuren deze zaken? Wie laat dit gebeuren?

Dat zijn vragen waar geen antwoord op gegeven wordt. Populisme duidt altijd de schuldige aan, schuift echter geen aanpak naar voren. Het houdt meestal op bij het aanduiden van de schuldigen. Dit werd vroeger ook al gedaan, maar dan in de vorm van propaganda. Slechte economische conjunctuur? Schuld van de joden! Geweld en oorlog? Dat is de schuld van de gewelddadige Islam. Slechte conjuctuur? Schuld van de werklozen. Zelfs de atheist schuift de schuld in de schoenen van de gelovigen en ik kan zo nog wel doorgaan. Men vergeet vaak dat de realiteit complex en niet-lineair is. Gebeurtenissen zijn niet terug te voeren op 1 oorzaak. Het is een samenspel en wisselwerking van (ontelbare) factoren en gebeurtenissen. Mensen vergeten dit, gezien wij beperkt zijn door onze cognitieve faculteit. Wij benodigen stereotiepen, zodat wij de indruk hebben de wereld te begrijpen. Het is onmogelijk alle factoren mee te nemen in een mening en velen menen dat DE Nederlander toch graag een mening heeft (ja, het is ironisch dat ik DE Nederlander zeg)?
Als wij stereotiepen niet gebruiken, dan is de wereld te complex, gezien het vol zou zitten met onzekerheden. Mocht ik een absolute macht over mensen hebben, zou ik het ook niet afschaffen. Vele wetenschappen scheren bevolkingsgroepen over een kam, zoals men bijvoorbeeld in de antropologie doet. Men kan ook daadwerkelijk structuren vinden in culturen. Het is daarom ook niet erg dat we kritiek op een cultuur geven, zo lang wij diep van binnen weten dat een cultuur geen statisch gegeven is. Culturen fluctueren; ze zijn constant in beweging en hebben reden tot fluctuatie. Ik denk bijvoorbeeld dat de gastarbeiders die wij vroeger hier naartoe gehaald hebben een andere mentaliteit hebben dan de zoveelste generatie. Wellicht creeert of vormt de Nederlandse maatschappij (dus de mensen als collectief) zelf culturen, waar wij nu pas de negatieve effecten van ondervinden. Ik geef eerlijk toe dat ik niet weet waarom geweldsdelicten vaker voorkomen onder immigranten dan bij de autochtone bevolking. Waarom Islamitische mannen hun vrouw veelal meppen ontgaat mij ook. Bij ons was het +70 jaar geleden niet anders. Zo ver ik weet is dat heden ten dagen niet meer het geval. Waarom? Speelt onderwijs hier een rol in? Komt het door afnemende geloofsovertuiging? Who knows...

Het individu kunnen wij bestraffen; bevolkingsgroepen NIET. Als een groep Marokkanen een onschuldige in elkaar slaat, zal deze bestraft MOETEN worden. Vermits steeds meer Marokkanen zo handelen, moeten wij natuurlijk deze natuurlijk ook bestraffen. De extra stap – die veels te vaak vergeten wordt - is de oorzaak van het toenemende geweld onderzoeken en daar iets mee doen. “Alle apen het land uit” werkt niet, gezien wij er niet wijzer van worden. De wetenschap tracht altijd een antwoord op problemen te vinden. Populisten schuiven het voor zich uit. Men hoeft het niet te weten, zo lang men het maar oplost. Maar wat als dergelijke problemen vanuit onze eigen etnische groep komen? De populist zal menen: ok, dan worden deze mensen maar gewoon afgeknald of in de gevangenis gestopt, maar ook DAT is kortzichtig en geeft blijk van een totalitair kantje. 

Mijn uitgangspunt van dit stuk is het volgende: wat als er zoiets bestaat als een Pygmalion effect mbt tot immigranten? Ik geef een voorbeeld: wat als Antilianen constant in het nieuws komen door geweldsdelicten en deze het etiket ‘gewelddadig’ beginnen op te nemen? Dan zou het kunnen dat deze groep gewelddadiger wordt. Dat heeft dan weer het gevolg dat het volk meer kritiek op deze groep uit en dat deze groep weer geweldadiger wordt, wat dan weer als gevolg heeft dat mensen meer kritiek op deze groep uiten, wat weer als gevolg heeft dat ... U snapt mijn punt wel. Niet elke vorm van kritiek is media-waardig. 

Als het Pygmalion-effect daadwerkelijk bestaat, impliceert dit een vicieuze cirkel. De consequentie is een toename aan geweld. Waar de oorzaak juist gelegen heeft, zal nooit geweten zijn, gezien wij te druk bezig zijn met het aanwijzen van schuldigen. DAAR ligt het gevaar van populisme, zoals reeds eerder vermeld. Het aanwijzen van schuldigen zonder oplossing verbeterd niks. Het maakt het probleem alleen erger.
Wij weten allemaal dat het nieuws draait om kijkcijfers. De reden dat het nieuws niet meer zo analytisch is in vergelijking met ‘vroeger’ heeft te maken met de populistische interpretatie van democratie. IEDEREEN zou het nieuws moeten begrijpen. Ook de mensen die niet in staat zijn zelf een mening te vormen mbt actuele gebeurtenissen op basis van feiten. Terugkomend op de kijkcijfers: als het nieuws vroeger ontoegankelijk was voor leken, impliceert dit lage kijkcijfers. Lage kijkcijfers impliceert minder omzetten, gezien een omroep minder geld kan vragen voor reclame. Het resulteert uiteindelijk in een “race to the bottom”. Weldra kunnen mensen met een verstandelijke beperking het NOS journaal begrijpen. Het probleem is niet de mens met een verstandelijke beperking, maar het feit dat er niets overblijft voor zijn tegenpool.

Journalistiek is een belangrijke bron van participatie. Participatie zou mogelijk moeten zijn voor iedereen. Het zou van zowel hoge als lage kwaliteit zijn, zo lang het niet zodanig platvloers is. Het moet natuurlijk wel nieuws blijven.

Schrijffouten en verbeterde zinsbouw zijn altijd welkom. Dit is mijn eerste artikel... OOIT. Hopelijk is het leesbaar en ... niet vergeten dat dit een opinie stuk is. Ik wil discussie uitlokken; geen mening opleggen.